Kur’ân Dilinde Yemin Üslûbu
Main Article Content
Özet
Bu çalışmada özelde sûre bağlamında genelde Kur’ân bütünlüğünde kasemlerin ne anlama geldiği konusu ele alınmıştır. Dört bölümden oluşan çalışmanın giriş kısmında konu; kapsam ve yöntem bakımından incelenmiştir. Birinci bölümde kavramsal çerçeve içinde kasem, yemin ve hilf gibi kavramların birbiriyle ayniliği ve farklığı üzerinde duruldu. Dilsel çerçeve içerisinde kasem için kullanılan harfler; kendisiyle yemin edilen (muksemun bih) ve yeminin cevabı (muksemun aleyh) açıklanmıştır. Yine birinci bölümde yemin çeşitlerinden “zahir” ve “muzmar”ın açıklaması yapılmıştır.
Çalışmanın ikinci bölümünde İslam öncesi dönemde Arap dili ve kültüründeki kasem geleneği incelenmiştir. Cahiliyedeki yemin konuları arasında Allah, kâbe, putlar, zaman ve birçok tabiat varlıkları bulunmaktadır. İslam öncesi dönemde maddi menfaatler elde etmek için yemin ifadeleriyle beraber şairler, sihirbazlar, kâhinler gizemli sözler söyleyerek insanların kendilerine inanmalarını ve yönelmelerini sağlıyorlardı. Özellikle kâhinler, kendi inanç ve kültürlerine göre kendisiyle yemin edilen şeyi ifade ettikleri halde cevabını söylemediklerinden yeminlerini gizemlilik içinde bırakırlardı.
Üçüncü bölümde Mekkî-Medenî sûrelerdeki kasem şekilleri mukayese edilmiş ve bu bağlamda Mekkî sûrelerdeki kasemlerin genel itibariyle açık yemine örnek teşkil ettiği tespit edilmiştir. Bu bölümde ayrıca Allah’ın zat ve sıfatlarıyla yemin ettiğine dair örneklerin yanında hem müşahhas hem de mübhem varlıklara yemin ettiği hususu belirtilmiştir. Bu bağlamda Medenî sûrelerdeki kasemlerin kapalı yeminlere örnek oluşturduğu tespiti de yapılmıştır. Yeminler, kendisiyle yemin edilen hususların insanlar açısından önemli olduğuna dikkat çektiği gibi, yeminin cevabı hakkında da bir giriş oluşturduğu muhakkaktır. Çünkü yeminler cevaplarıyla ancak tamamlanır ve anlaşılır hale gelir. Cevapsız yemin ise niçin yemin edildiği belli olmayan bir eyleme dönüşür. Üçüncü bölümde ayrıca Kur’ân’da yemin üslûbu içerisinde yemin edilenlerle yemine cevap teşkil edenlere dair ilgili örnekler yer almıştır. Ayrıca Kur’ân kıssalarındaki yemin örnekleri de bu bölümde ele alınmıştır.
Dördüncü bölümde ise kasemin muhtemel sebepleri, hedefleri, neticeleri, Allah’ın yemin etmesi incelenmiş olup bu bölümde ayrıca kasemin fıkhî boyutuna da işaret edilmiştir. Yüce Allah’ın varlıklara yemin etmeyeceği düşüncesinde olanlar, yeminin ancak yemin edileni yüceltmeyi hedeflediğinden bunun Allah için düşünülemeyeceği görüşünü ileri sürmüşlerdir. Allah’ın varlıklara yemin etmesi yemin edilen varlıkların fayda ve zararına dikkat çekmek içindir. Ayrıca Allah’ın değişik varlıklara yemin etmesi, o varlıklar üzerinden kendisine yemin etmesi anlamına gelmektedir. Zira yemin edilen nesnelerin başında “rab” lafzının olduğunu söyleyenler incir’e yapılan yemini “Tîn’in rabbine yemin olsun” şeklinde anlamışlardır.
Sonuç kısmında yeminin, tarihin başlangıcından itibaren insanlar ve toplumlar arasında güven ve itimat telkin etmek için dilsel iletişim ve etkileşim aracı olduğu sonucuna varılmıştır. Budan Buradan hareketle şunu söylemek mümkündür: Ccahiliye döneminde insanlar kendilerince kutsal saydıkları herhangi bir şeye yemin ederken, İslâmî dönemde yeminin sadece Allah’a yapılması istenmiştir. İslami dönemde yeminle ilgili hükümler konmuş, gerekmediği sürece yemin edilmemesi istenmiş ve Müslümanların gereksiz yere yemin etmeleri hoş karşılanmamıştır. Bu bağlamda yalan yere yapılan yemin büyük günahlardan sayılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Tefsir, Kur’ân, Yemin, Hilf, Üslûb, Cahiliye Dönemi, Mekkî, MedenîKaynakça
- Aclûnî, Ebu’-Fidâ İsmail b. Muhammed. Keşfü’l-hafâ ve müzîlü’l-ilbâs. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
- Aişe Abdurrahman b. Şâtı. et-Tefsîru’l-beyânî li’l-Kur’âni’l-kerîm. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, ts.
- Albayrak, Halis. Tefsir Usûlü Yöntem. Ana Konular, İlkeler, Teklifler. İstanbul: Şule Yayınları, 1998.
- Algül, Hüseyin. “Muâhât”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedi-si. 30/308-309. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
- Altıntaş, Hayrani. “Dehriyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/107. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
- Altuntaş, Halil.-Şahin-Muzaffer. M. Kur’ân-ı Kerim Meâli. Ankara: DİB Yayınları, 2005.
- Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd. Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-azîm ve’s-Seb’i‘l-Mesânî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1985.
- Apak, Âdem. Anahatlarıyla İslam Öncesi Arap Tarihi ve Kültürü. İs-tanbul: Ensar Yayınları, 2012
- Arendonk, C. Van. “Hilf”. MEB İslam Ansiklopedisi. 5/486. İstanbul: MEB Yayınları, 1964.
- Ateş, Ahmet. “Seci”. MEB İslam Ansiklopedisi. 10/ 307-311. İstan-bul: Milli Eğitim Basımevi, 1993.
- Ateş, Ali Osman. Kur’ân ve Hadislere Göre Şeytan. İstanbul: Beyan Yayınları, 1996.
- Ateş, Ali Osman. İslama Göre Cahiliyye ve Ehl-i Kitap Örf ve Adetleri. İstanbul: Beyan Yayınları, 1996.
- Ateş, Ali Osman, “Kusayy b. Kilâb”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 26/460-461. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
- Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
- Aydın, M. Akif. “Lian”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27/172. İstanbul: TDV Yayınları, 2003.
- Bardakoğlu, Ali, “Kaseme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklope-disi. 24/528. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Beğavî, Ebû Muhammed el Hüseyn b. Mes’ûd. Me’âlimu’t tenzîl. nşr. Muhammed Abdullah en-Nemr-Osman Cüm’a-Süleyman Muslih el-Hars. Riyad: Dâru Tayyibe, 2003.
- Beydâvî, Abdullâh b. Ömer İbn Muhammed Nâsıruddîn. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. nşr. Muhammed Abdurrahmân el-Mer’aşlî. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Türâsi’l-Arabî, 1996.
- Birışık, Abduhamit. “Nâziât sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/451. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
- Birışık, Abdulhamit. “Tîn sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 24/189. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
- Boynukalın, Ertuğrul. “Yemin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansik-lopedisi. 43/417-420. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. Sahihi Buhari Tercüme ve Şerhi. İstanbul: Sağlam Yayınevi, 1992.
- Bulut, Ali. Belâgat. İstanbul: Marmara İlahiyat Fakültesi Vakfı Ya-yınları, 2013.
- Câbirî, Muhammed Âbid. Fehmü’l-Kur’âni’l-hakîm: et-tefsîru’l-vâdıh Hasebe tertîbi’n-nüzûl. çev. Muhammed Coşkun. İstanbul: Mana Yayınları, 2013.
- Certel, Hüseyin. “Hz. Peygamber’in Risâlet Görevine Hazırlan-ması Bağlamında Çocukluk ve Gençlik Dönemi Yaşantı-ları”. EKEV Akademi Dergisi 8/19 (2004), 53-69.
- Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî. Ahkâmu’l-Kur’ân. nşr. Mu-hammed Sâdık Kamhâvî. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Turâsi’l-Arabî, 1992.
- Cündioğlu, Dücane. Söz’ün Özü. İstanbul: Kapı Yayınları, 1996.
- Cevad Ali. el-Mufassal fî tarîhi’l-Arab kable’l-İslâm. Bağdat: Câmiatü Bağdat, 1993.
- Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh: Tâcu’l-lüga ve sıhâhu’l-Arabiyye. nşr. Şihâbüddîn Ebû Amr. Beyrut: Dâru’l-İlm el-melâyîn, 1998.
- Cevherî, Tantâvî. el-Cevâhir fî tefsiri’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
- Coşkun, Muhammed. “Aksâmu’l-Kur’ân 89/Fecr, 1-4. Âyetleri Örneğinde Yemin İfadelerinin Anlaşılması ve Tercümesi”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 46 (2014), 37-68. https://doi.org/10.15370/muifd.30237
- Çağatay, Neşet. İslâm’dan Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı. Anka-ra: Mars T ve S.A.S. Matbaası, 1957.
- Çağrıcı, Mustafa. “Arap (İslam’dan Önce Araplarda Din)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/316-321. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
- Çağrıcı, Mustafa. “Asabiyet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklope-disi. 3/453-455. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
- Çantay, Hasan. Basri. Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm. İstanbul: Elif Ofset, 1992.
- Çelebi, İlyas. “İstirâk-ı sem”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklope-disi. 23/372. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Çelebi İlyas. “Kâhin” (Kelâm)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansik-lopedisi. 24/171-172. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Çelebi, İlyas. “Sihir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/170-172. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
- Dâmeğânî, Ebû Abdillah Hüseyin b. Muhammed. Islâhu’l-vucûh ve’n-nezâir fi’l-Kur’âni’l-kerîm. thr. Abdulaziz Seyyidul Ehl. Beyrut: Dâru’l-İlm, 1970.
- Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân es-Sünen. nşr. Mustafa Dîbu’l-Bugâ. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1991.
- Demirci, Muhsin. Tefsir Usulü ve Tarihi. İstanbul: M. Ü. İFAV Ya-yınları, 1998.
- Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs: Nüzul Sırasına Göre Kur’ân Tefsiri. çev. Şaban Karataş-Ahmet Çelen. İstanbul: Ekin Yayınları, 1997.
- Derveze, Muhammed İzzet. Kur’ân’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı. çev. Mehmet Yolcu. İstanbul: Düşün Yayınları, 2012.
- Döndüren, Hamdi. “Îlâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/61. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
- Duman, M. Zeki. Vahiy Gerçeği. Ankara: Fecr Yayınları, 1997.
- Durmuş, İsmal. “Seci”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/273. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
- Ebu’l-Abbâs Sa’lebi. Şerhu Züheyr b. Ebî Sülmâ. nşr. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l Arabî, 2004.
- Ebu’l-Futûh, Muhammed Hüseyn. Uslûbu’t-tevkît fi’l-Kurani’l-kerîm. Beyrut: Mektebetü Lübnân, 1995
- Ebussuûd, Muhammed el-İmâdî. İrşâdül-akli’s-selîm ilâ mezaya’l-Kitâbi’l-Kerîm. Riyâd: Mektebetü’r-Riyâd el-Hâdise, ts.
- Endelûsî, Ebû Hayyân Muhammed b. Yusuf. el-Bahru’l-muhît. nşr. Âdil Ahmed Abdülmevcûd-Ali Muhammed Muavviz. Beyrut: Dâsru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1993.
- Eroğlu, Muhammed. “Beled”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklo-pedisi. 5/398. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
- Eroğlu, Muhammed. “Asr sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 3/502. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
- Fahreddîn er-Râzî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-Gayb. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981
- Fayda, Mustafa. “Cahiliye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklope-disi. 7/17-19. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
- Fayda, Mustafa. “Mübâhele”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklo-pedis. 31/425. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
- Fazlur Rahman. Ana Konularıyla Kur’ân. çev. Alpaslan Açıkgenç, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1996.
- Ferâhî, Abdulhamîd. İm’ân fî Aksâmi’l-Kur’ân. Kahire: Mektebetü’s-Selefiyye, 1945.
- Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd. Me’âni’l-Kur’ân. nşr. İmâdüddîn b. Seyyid Âli ed-Dervîş. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 2011
- Gedikoğlu, Muzaffer. Arap Dilinde Kasem. Selçuk Üniversitesi. İla-hiyat Fakültesi. Yüksek Lisans Tezi, 2006.
- Gölcük, Şerafettin. Kur’ân ve İnsan. İstanbul: Esra Yayınları, 1990.
- Güç, Ahmet. (2010), “Putperestlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 34/365-368. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
- Günaltay, M. Şemsettin. İslâm Öncesi Arap Tarihi. nşr. Mehmet Mahfûz Söylemez. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2006.
- Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. İstanbul: İrfan Yayı-nevi, 1972.
- Hamidullah, Muhammed. “Îlâf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansik-lopedisi. 22/63. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
- Hamidullah, Muhammed. “Hilfü’l-fudûl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 18/31-32. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
- Hârisî, Ali b. Muhammed b. Abdi’l-Muhsin. Üslûbu’l-kasem fî’l-Kur’âni’l-Kerîm. Mekke: Câmiatü Ümmü’l-Kurâ, 1991.
- Harman, Ömer Faruk. “Kâhin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 24/170. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Karaman, Hayrettin-Çağrıcı, Mustafa-Dönmez, Kâfi İbrahim–Gümüş, Sadrettin. Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. An-kara: DİB Yayınları, 2007.
- Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed. el-Câmiu’ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdu’l-Muhsin et-Türkî. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 2006.
- Işıcık, Yusuf. Kur’ân Meâli. Konya: Konya İlahiyat Derneği Yayın-ları, 2010.
- Işık, Emin. “Âdiyât Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 1/386-387. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
- Işık, Emin. “Burûc Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 6/463. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
- Işık, Emin. “Duhâ Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/546. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
- Işık, Emin. “Duhân Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedi-si. 9/548. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
- Işık, Emin. “Fecr Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/290-291. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
- Izutsu, Toshihiko. Kur’ân’da Allah ve İnsan. çev. Süleyman Ateş. İs-tanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
- İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. Tunus: Dâru Tu-nisiyye, 1984.
- İbn Ali, Süleymân. “Min esrâri’l-kasem fi’l-Kurâni’l-Kerîm”. Mekke: Mecelletü Câmiati Ümmi’l-Kurâ, 19/31. 2004.
- İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdullah Muğni’l-lebîb an kütübi’l-e‘ârib. thk. Muhammed Abdulhamid. Kahire: Mabaatü’l-Medenî, ts.
- İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik. es-Sîretü’n-Nebeviyye. thk. Ömer Abdusselam Tedmuri. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1990.
- İbn Kayyim el-Cevzîyye. Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed. et-Tıbyân fî eymâni’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Salim el-Batâtî. Mekke: Dâru Âlemu’l-Fevâid, ts.
- İbn Kesîr, İmâdüddîn Ebu’l-Fidâ İsmail. Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm. (Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1969.
- İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâru’s-Sadr, 1990.
- İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed. Kitâbu’t-tabakâti’l-kebîr. nşr. Ali Muhammed Ömer. Beyrut: Dâru’s-Sâdır, 1968.
- İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahman. Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t-tefsîr. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1984
- İbnü’l-Kelbî, Ebu’l-Münzîr Hişâm b. Muhammed. Kitâbu’l-asnâm: Putlar Kitabı. çev. Beyza Düşüngen, Ankara: Ankara Üniversitesi, 1968.
- Karaarslan, Nasuhi Ünal. “Şiir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansik-lopedisi. 38/298-301. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Kattân, Mennâ Halil. Mebâhis fî ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Mektebetü Vehbe, ts.
- Kandemir, Yaşar. İslam Ahlakı. İstanbul: y.y., 1980.
- Kannûcî, Sıddîk b. Hasen b. Ali el-Hüseyn. Fethu’l-beyân fî mekâsi-di’l-Kur’ân. nşr. Abdullâh b. İbrâhîmel-Ensârî. Beyrut: el-Mektebetü’l Asriyye, ts.
- Kılıç, Sadık. Yemin Olsun ki (Aksâmu’l-Kur’ân). İstanbul: İhtar Ya-yınları, 1996.
- Kırca, Celal. “Aksâmü’l-Kurân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansik-lopedisi. 2/290. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
- Kılınçlı, Sami. Mekkî sûrelerde Mü’min Kimliğinin Oluşumu ve Gayr-i Müslimlerle İlişkileri. Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakül-tesi, Doktora Tezi, 2013.
- Kocaer, Fevzi. Abdullah. Kur’ân-ı Kerim’de Yeminler. Ankara Üni-versitesi, Yüksek Lisans Tezi, 1994.
- Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2006.
- Kutub, Seyyid. Fî zılâli’l-Kur’ân, çev. Saraç, M. Emin-Şengüler, İ. Hakkı - Karlığa, Bekir. İstanbul: Hikmet Yayınevi, 1970.
- Mahallî, Ebû Abdillah Celâlüddîn Muhammed b. Ahmed-Suyûtî, Celâlüddîn Abdurrahman Ebî Bekr. Tefsîru’l-Celâleyn. Kahire: Matbaatü’l-İstikâme, ts.
- Merâğî, Ahmed Mustafa. Tefsîru’l-Merâğî. Mısır: Şirketü Mustafa el-Halebî, 1365/1946.
- Mevdudî, Ebu’l-A’lâ. Tefhimu’l-Kur’ân. çev. Kayanî, Muhammed Ali- Karaca, Yusuf-Şişman, Nazife-Bosnalı, İsmail-Ünal, Ali-Aktaş, Hamdi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1986.
- Mevsılî, Abdullah Muhammed. el-İhtiyâr li ta’lîli’l-muhtâr. İstanbul: Çağrı Yayıınları, 1996.
- Meydânî, Abdurrahman Hasen Habenneke. Kavâidu’t-tedebbüri’l-emsel li Kitâbillâhi Azze ve Cel. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1430/2009.
- Mukâtil, Ebü’l-Hasen Mukâtil b. Süleymân b. Beşîr. el-Vucûh ve’n-nazâir. nşr. Ali Özek. İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı Yayınları, 1993.
- Nesefî, Ebü’l-Berekât Abdullah b. Ahmed. Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yusuf Ali Budeyvî. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1998.
- Nüceyramî, Ebû İshak İbrâhîmb. Abdillah b. Muhammed. Ey-mânü’lArab fi’l-Cahiliyye. nşr. Muhibbuddin el-Hatîb. Ka-hire: Matbaatü’s-Selefiyye, 1963.
- Okiç, M. Tayyib. Tefsir ve Hadis Usulünün Bazı Meseleleri. İstanbul: Nûn Yayınları, 1995.
- Özkuyumcu, Nadir. “Hilf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedi-si. 18/29. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
- Öztürk, Hayrettin. “Abdülhamîd el-Ferâhî’nin ‘Kur’ân’daki Ye-minler Adlı Çalışması Üzerine Bazı Değerlendirmeler”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34/38 (2013), 51.
- Öztürk, Mustafa. Tefsir Tarihi Araştırmaları. Ankara: Ankara Oku-lu Yayınları, 2005.
- Öztürk, Mustafa. Kur’ân ve Tefsir Kültürümüz. Ankara: Ankara Oku-lu, 2008.
- Öztürk, Mustafa. Kıssaların Dili. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2008.
- Öztürk, Mustafa. Kur’ân-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çevi-ri. İstanbul: Düşünce Yayınları, 2011.
- Öztürk, Mustafa. Cahiliyeden İslamiyete Kadın. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2012.
- Öztürk, Mustafa. Kur’ân Dili ve Retoriği. Ankara: Ankara Okulu Ya-yınları, 2015.
- Pedersen, John. “Kasem”. MEB İslam Ansiklopedisi. 6/374-378. İs-tanbul: Meb Yayınları, 1977.
- Râğıb el-Isfahânî, Ebu’l-Kâsım el-Hüseyn b. Muhammed. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân, nşr. Muhammed Seyyid Kîlânî. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ts.
- Râvî, Kâzım Fethi. “Kur’ân-ı Kerim’de Tekid Üslupları”. çev. Ha-san Keskin. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Der-gisi 6/1 (2002), 133-173.
- Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-tefâsîr. Beyrut: Dâru’l-Kur’âni’l-Kerîm, 1980.
- San’ânî, Ebû Bekr Abdurrezzâk b. Hemmâm. Tefsîru’l-Kur’ân. nşr. Mustafa Müslim Muhammed. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, ts.
- Selâmî, Muhammed Muhtar. el-Kasem fi’l-lügati ve fi’l-Kur’ân. Bey-rut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1999
- Sofuoğlu, Mehmed. Tefsire Giriş. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
- Suyûtî, Ebu’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Matbaatü Hicâzî, ts.
- Şahin, M. Süreyya. “Cin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/5-8. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
- Şahinoğlu, Nazif. “Yemin”. MEB İslam Ansiklopedisi. 6/374. İstan-bul: Milli Eğitim Basımevi 1986.
- Şen, Ayşegül. “Kur’ân-ı Kerim’de Tekrarlar, Yeminler ve mesel-lerin İletişim Açısından Değerlendirilmesi”. Ankara: Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
- Şimşek, M. Sait. Kur’ân’ın Ana Konuları. İstanbul: Beyan Yayınları. 1999.
- Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru Kütübi’l-İlmiyye, 1992.
- Tatlı, Bekir. Âyet ve Hadislerde İsrâ ve Miraç Olayı. Adana: Çukuro-va Üniversitesi Basımevi, 2008.
- Topaloğlu, Bekir. “Sad Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansik-lopedisi. 35/376. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
- Topaloğlu, Bekir. “Sâffât Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 43/465. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
- Topaloğlu, Bekir. “Târık Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 40/22-23. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
- Topaloğlu, Bekir. “Teğâbün Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/311-312. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
- Topaloğlu, Bekir. “Tûr Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansik-lopedisi. 41/404. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
- Topaloğlu, Bekir. “Vakıa Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 42/471. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
- Topaloğlu, Bekir. “Yâsîn Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 43/340. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
- Topaloğlu, Bekir. “Zâriyât Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 43/137. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
- Toprak, M. Faruk. “Klasik Arap Şiir Ve Nesrinde En Sık Rastla-nan Yeminler”. Nüsha 2/7 (Güz 2002), 73-82.
- Toprak, M. Faruk. “Klasik Arap Şiir ve Nesrinde Kuraldışı Kulla-nımlar”. Ekev Akademi Dergisi 8/19 (Bahar 2004), 294-308.
- Tûsî, Ebû Ca’fer Muhammed b. el-Hasen. et-Tıbyân fî Tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: İhyâu’t-Türâsi’l-Arabiyyi, ts.
- Turan, Abdulbaki. “Kur’ân-ı Kerim’deki Yeminler”. Selçuk Üniver-sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (Mart 1986), 97-114.
- Turgut, Ali. Tefsir Usûlü ve Kaynakları. İstanbul: Marmara Üniver-sitesi Vakfı Yayınları, 1991.
- Tülücü, Süleyman. “Cahiliyye Kelimesinin Mânâ ve Menşei”. Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Dergisi 4 (1980), 279-285.
- Uzun, Tacettin-Ayhan, Erdoğan-Tasa, Muhammed-Kırdar, Şaha-bettin-Samancı, Yusuf Sami. Anlatımlı Belâğat. Konya: Se-bat Ofset Mabaacılık, 2008.
- Üzüm, İlyas. “Kıyâme sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklo-pedisi. 23/516. İstanbul: TDV Yayınları, 2002.
- Vâhidî, Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed. Esbâbu nüzûli’l-Kur’ân. nşr. Kemâl Besyûnî Zeğlûl. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-İlmiyye, 1991.
- Watt, W. Montgomery Kur’ân’a Giriş. çev. Süleyman Kalkan. An-kara: Ankara Okulu Yayınları, 1998.
- Weir, T.H. “Cahiliyye”. MEB İslam Ansiklopedisi. 3/10-11. İstan-bul: Milli Eğitim Basımevi, 1977.
- Yalar, Mehmet. “Cahiliye Şiirinin Tarihsel Gerçekliği Problemi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2008), 95-120.
- Yaşaroğlu, Kamil. “Kâbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedi-si. 24/14-22. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Yaşaroğlu, Kamiloğlu. “İnşikâk Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/343. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
- Yaşaroğlu, Kamil. “Kāf Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansik-lopedisi. 24/143-144. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Yaşaroğlu, Kamiloğlu. “Kalem Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/247. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Yaşaroğlu, Kamil0ğlu. “Leyl Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27/156. İstanbul: TDV Yayınları, 2003.
- Yaşaroğlu, Kamil. “Müddessir Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/463. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
- Yaşaroğlu, Kamil. (2006), “Necm Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/495. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
- Yaşaroğlu, Kamiloğlu. “Şems Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/510. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
- Yaşaroğlu, Kamiloğlu. “Zi’l-hicce”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm An-siklopedisi. 44/415-416. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
- Yaltkaya, Şerafettin. “Arap Edebiyatı Adlı Makalenin Sadeleşti-rilmesi”. sad. Ali Yılmaz. Cumhuriyet Üniversitesi Fakülte Dergisi 11/2 (Aralık 2007), 467-492.
- Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. İstanbul: Eser Ki-tabevi, 1971.
- Yıldız, H. D. “Arap (Tarih)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklope-disi. 3/272-276. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
- Yılmaz, Muhammed. Hadis Açısından Fahreddin er-Râzî’nin Tefsîr-i Kebiri Üzerine Bir İnceleme. Dokuz Eylül Üniversitesi, Dok-tora Tezi, 2000.
- Yılmaz, M. Faik. “Aksâmu’l-Kur’ân Bağlamında ‘Allah Nelere, Ni-çin ve Neden Yemin Eder?’ Sorularını Yeniden Düşün-mek”. İslâmî İlimler Dergisi 5/1 (Bahar 2010), 133-149.
- Yüksel, Ahmet. Kur’ân-ı Kerim’de Harfler ve Edatlarla Te’kîd. İstan-bul: Etüt Yayınları, 2011.
- Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtaza Tâcu’l-Arûs min Cevâhi-ri’l-Kâmûs. nşr. Abdulfettâh el-Hulv. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1986.
- Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîmb. Serî. Me’âni’l-Kur’ân ve İ’râbuh. nşr. Abdulcelil Abdu Şelebî. Beyrut: Âlemu’l-Kütüb, 1988.
- Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf an hakâiki’t-tenzîl. thk. Mustafa Hüseyin. Beyrut: Dâru Kütübi’l-Arabî, 1998.
- Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedruddîn Muhammed b. Abdillâh. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl İbra-him. Beyrut: Dâru İhyâi’l-Kütübi’il-Arabiyye, 1972.
- Zevzenî, Abdullâh el-Hüseyn b. Ahmed. Şerhu’l-muallakâti’s-seb’. Beyrut: Dâru Mektebetü’l-Me‘ârif Nâşirûn, 2004.
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.