Mecdüddin İbnü’l-Esîr ve Kitâbet Sanatı el-İṣâbe fî levâzimi’l-kitâbe
Main Article Content
Özet
Mecdüddin İbnü’l-Esîr ve Kitâbet Sanatı - el-İṣâbe fî levâzimi’l-kitâbe: Bu çalışma, hicri altıncı asrın önemli siyaset ve ilim adamlarından biri olan Mecdüddîn İbnü’l-Esîr’e (öl. 606/1210) ait el-İsâbe fî levâzimi’l-kitâbe başlıklı eserin tercüme ve tahkikini içermektedir. Girişte, İbnü’l-Esîr’in hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiş ardından eserin müellife aidiyeti irdelenerek kitap hakkında birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur. Mecdüddîn İbnü’l-Esîr, Zengîler döneminde yaşamış ve devletin çeşitli kademelerinde görev yapmış bir devlet adamıdır. Aynı zamanda başta hadis olmak üzere tefsir, fıkıh, usûl, edebiyat, nahiv, lügat ve şiirde uzmanlığını ortaya koymuş ve bu sahalarda eserler telif etmiş bir âlimdir. Çalışmalarından biri olan el-İsâbe fî levâzimi’l-kitâbe, mukaddimesinde de belirtildiği üzere, kitabet sanatıyla ilgili meseleleri derli toplu bir araya getiren önemli bir eserdir. İbnü’l-Esîr, uunca bir dönem bürokraside görev almış ve sır katipliği de yapmış biri olarak kendinden sonrakilere bir rehber mahiyetinde kitabet sanatının inceliklerini aktardığı mevcut eserini kaleme almıştır. Bu çerçevede yazının fayda ve önemine, yazı türlerine, yazı araç-gereçlerine, mürekkep yapma formüllerine, katiplik mesleğine dair önemli bilgiler vermekte ve tecrübe aktarımında bulunmaktadır. Eserin biri MS Berlin Sprenger 1918’de diğeri Suriye Zahiriye Kütüphanesi numara 4710’da kayıtlı iki adet yazma nüshası mevcuttur. Elinizdeki çalışma söz konusu nüshalardan hareketle müellifin bu güzide eserini gün ışığına çıkararak ilmi mirasımıza mütevazı bir katkı sunmaktadır.
Konu Kategorileri
BIC: CBV: Yazma Sanatı ve Teknikleri
BISAC: LAN005000: Yazma Becerileri
THEMA: CBV: Yazma ve düzenleme rehberleri
LC: PN145: Yazma Sanatı ve Tekniği
DEWEY: 808.02: Yazma Sanatı ve El Yazmaları
Anahtar Kelimeler:
Yazma Teknikleri, Mecdüddîn İbnü’l-Esîr, İbnü’l-Esîr, Kitâbet Sanatı, Yazı, Kâtiplik, Mürekkep, Tahkik, el-İsâbe, el-İsâbe fî levâzimi’l-kitâbeKaynakça
- Abdullatif er-Râvî, Abdulilâh Nebhân. “Risâletün fî sınâ’eti’l-kitâbeti li müellifin mechûlin”. Mecelletu Mecme’i’l-Luğati’l-Arabiyyeti 4 (1987), 760-795.
- Ahlwardt, Wilhelm. Die Handschriften-verzeichnisse der Königlichen Bibliothek zu Berlin. Berlin: A.W. Schade’s Buchdruckerei, 1887.
- Erdem, İlhan. “Sprenger, Aloys”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/421–422. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
- Gacek, Adam. Arabic Manuscripts: A Vademecum for Readers. Leiden: Brill, 2009.
- İbn Hallikân, Ebu’l-Abbas Şemseddin Ahmed b. Muhammed. Vefeyât-ü’l a‘yân ve enbâu ebnâi ehli’z-zaman. thk. İhsan Abbas. Beyrut: Dâr’ul-Masâdir, 1997.
- İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin. et-Temhîd fî ilmi’t-tecvîd. thk. Ğanim Kaddûrî el-Hamed. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1997.
- İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin. Zâtü’ş-şifâ fî sîreti’n-nebiyyi ve’l-hulefâ. thk. Hâyif en-Nebhânî. Kuveyt: Dâru’z-Zâhiriyye, 2017.
- Koçkuzu, Ali Osman. “İbnü’l-Esîr, Mecdüddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/28–29. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
- M. Şerefettin Yaltkaya. İbn Esîr’ler Meşahir-i Ulema. Dersaâdet: Zafer Kütüphanesi, 1322.
- Nedirkibu. “Nişadır Nedir?”. Erişim 1 Ağustos 2023. https://nedirkibu.com/2020/09/nisadir-nedir-faydalari.html
- OGM, Orman Genel Müdürlüğü. “Mazı Meşesi”. Erişim 1 Ağustos 2023. https://ogm.gov.tr/tr/yararli-bilgiler/haftanin-agaci/mazi-mesesi ()
- Raggetti, Lucia. “Inks as Instruments of Writing: Ibn al-Ǧazarī’s Book on the Art of Penmanship”. Journal of Islamic Manuscripts 10/2 (2019), 201-239, https://doi.org/10.1163/1878464X-01002003
- Wikipedi, Wikipedi Özgür Ansiklopedi. “Arap Zamkı”. Erişim 1 Ağustos 2023. https://tr.wikipedia.org/wiki/Arap_zamkı
- Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed. Siyeru aʿlâmi’n-nübelâ. thk. Şuayb Arnaut. Beyrut: Müessesetu’r-risâle, 1405.
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.