Suūdu’l-Mevlevī: His Life, Works and His Dīvān (Zādegān)
Suûdü’l-Mevlevî: Hayatı, Eserleri ve Dîvânı (Zâdegân)
Suūdu’l-Mevlevī is a poet and calligrapher who witnessed the last period of the Ottoman Empire and the first years of the Republic of Turkey. In addition to his father’s contribution, Tahiru’l-Mevlevī and the cultural environment of Istanbul contributed much to his literary capacity. He has also trained himself in calligraphy by taking lessons from the famous calligraphers of his age. Suūdu’l-Mevlevī working as clerk in the Dīvān for twenty years has also taught the calligraphy in madrasahs. He has officiated in Millet Library and Merkez Efendi Mosque. Suūdu’l-Mevlevī has fallowed a group of poetry aggregated under the name of “Encümen-i Şuara”. He has followed in footsteps of Yenişehirli Avnī, the powerful poet of this society. The only work of Suūdu’l-Mevlevī, aggregating all of his poems is Zādegān. He has used the penname of “Suūd” in almost all of his poems. Suūdu’l-Mevlevī has written many qasidah and ghazels. There are 806 poems in Zādegān. 389 of them is ghazels. His love for Mevlānā and Mesnevī is given special room in Zādegān.
Suûdü’l-Mevlevî, Osmanlı’nın son dönemine, Cumhuriyet’in ise ilk yıllarına şahit olmuş hattat ve şâir bir zattır. Edebi kişiliğinin oluşmasında babasının, Mevlevî dostlarından Tahirü’l-Mevlevî’nin ve İstanbul’un ilim ve kültür ortamının katkıları olmuştur. Dönemin ünlü hattatlarından dersler alarak kendisini hat sanatında yetiştirmiştir. Osmanlı döneminde yirmi yıl encümen katipliği yapan Suûdü’l-Mevlevî, medreselerde yazı muallimliğinde de bulunmuştur. Millet Kütüphanesi ve Merkez Efendi Camii’nde görev yapmıştır. Suûdü’l-Mevlevî, “Encümen-i Şuara” adı altında bir araya gelen şâirler topluluğunu takip etmiştir. Bu topluluğun kuvvetli şâirlerinden Yenişehirli Avnî’yi örnek almıştır. Suûdü’l-Mevlevî’nin bütün şiirlerini toplayan tek eseri Zâdegân’dır. Şiirlerinin tamamına yakınında “Suûd” mahlasını kullanmıstır. Pek çok gazel ve kaside yazmıştır. Zâdegân’da 806 adet manzume vardır. Bu manzumelerden 389 adedi gazeldir. Mevlânâ ve Mesnevî sevgisi Zâdegân’da ayrı bir yer tutmaktadır.
Abdulbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu’cemü’l-Müfehres li-Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. İstan-bul: Çağrı Yayınları, 1984.
Aclûnî, İsmail b. Muhammed. Keşfu’l- Hafâ ve Muzîlu’l- İlbâs Amme’ş-tehera mine’l-Ahâdîsî alâ-Elsineti’n-Nâs. 2 Cilt . Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1351.
Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. 6 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
Akkuş, Metin. Nef’î Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1993.
Arı, Ahmet. Mevlevîlikte Bir Hanedanlık Kurucusu, Sâkıb Dede ve Dîvânı Ankara: Akçağ Yayınları, 2003.
Aşkar, Mustafa. İskilipli Şeyh Muhyiddin Yavsî, Hayâtı, Eserleri ve Tasavvuf Anlayışı. Ankara: Verâ Yayınları, 1996.
Banarlı, Nihad Sami. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. 2 Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Ba-sımevi, 2001.
Buhârî, Muhammed b. İsmâil. Sahîhu’l- Buhari, Beyrut: Dâru İbn-i Kesir, 2002.
Bursalı Mehmed Tâhir. Osmanlı Müellifleri. 2 Cilt. İstanbul: Maarif-i Umumiye Mat-baası, 1333.
Can, Şefik. Mesnevî Tercümesi. Ankara: Ötüken Yayınları, 6. Baskı, 2003.
Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. Ankara: Anka Yayınları, 2. Baskı, 2004.
Dayıoğlu, Server. Galata Mevlevîhanesi. Ankara: Yeni Avrasya Yayınları, 2003.
Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi Yayınları, 19.Baskı, Ankara, 2002.
Dilçin, Cem. Yeni Tarama Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1983.
Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü, 16.163.580 No’lu Sicil Dosyası.
Erkoç, Ethem. İskilipli M. Atıf Hoca Hayatı Düşünceleri ve İdamı. Çorum: Çorum Beledi-yesi’nin Kültür Yayını, 2016.
Güngör, Zülfikâr. Tâhirü’l-Mevlevî (Olgun) Hayatı Eserleri ve Dînî Edebiyatla İlgili Şiiirleri. Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, An-kara, 1994.
İşler, Necati. Suûdü’l-Mevlevî, Hayatı, Eserleri ve Divanı (Zâdegân). Ankara Üniversite-si Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2005.
İşler, Necati. “20. Yüzyıl Dîvân Şâiri Hattât Suûdü'l-Mevlevî ve Dîvânı (Zâdegân)”. İlahiyat Araştırmaları Dergisi 11 (2019) 79.
İşler, Necati. “Hattât ve Şâir Mehmed Rıza Safvet Bey'in (1857-1911) Hayatı ve Şi-irleri (Âsâr-I Peder)”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/1 (June 2021), 469-499. https://doi.org/10.17859/pauifd.908890
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal. Son Asır Türk Şâirleri. 3 Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1970.
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal. Son Hattatlar. İstanbul: Maarif Basımevi, 1955.
İpekten, Haluk -İsen, Mustafa. Basılı Dîvânlar Kataloğu. Ankara: Akçağ Yayınları, 1997.
İpekten, Haluk. Nâilî Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1990.
İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Dîvanlar Kataloğu. 4 Cilt. İstanbul: M.E.B. Kütüphaneler Genel Müdürlüğü Tasnif Komisyonu, Milli Eğitim Basımevi, 1967.
Kalkışım, Muhsin. Şeyh Galib Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1994.
Tatçı, Mustafa - Akkuş, Mehmet - Kasap İsmail. Divan-ı Vassaf. İstanbul: Kırkambar Kitaplığı, 2012.
Kaya, Bayram Ali. Neşâtî. İstanbul: Şûle Yayınları, 1998.
Kocatürk, Vasfi Mahir. Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi, 1964.
Köprülü, Fuad. Edebiyat Araştırmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999.
Kutlar, Fatma Sabiha. “Sa’dî ve Dîvânçesi”, Türkoloji Dergisi, 2003, c. XVI, S. 2, s. 193-219. https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000040
Macit, Muhsin. Nedîm Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1993.
Mengi, Mine. Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2004.
Olgun, Tahir. “Acı Bir Kayıp: Hattât ve Şâir Suûdü’l-Mevlevî” İslam Yolu (Dînî, İlmî, Ahlâkî Haftalık Gazete), Yıl 1, Sayı 4 (İstanbul, 28 Ekim 1948).
Pala, İskender. Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü. İstanbul, 2003.
Pala, İskender. Dîvân Edebiyatı. İstanbul: Ötüken Yayınları, 1999.
Rado, Şevket. Yirminci Yüzyılda Türk Hattatları y.y.: Yayın Matbaacılık Tic. Lid. Şti., ts.
Suûdü’l-Mevlevî. Berg-i Sebz. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, İb-nülemin Mahmud Kemâl İnal Bölümü, Nr. 3088.
Suûdü’l-Mevlevî. Divançe, Beyazıt Kütüphanesi Millet Manzum No: 309/1.
Suûdü’l-Mevlevî. Gazeliyât. Ankara Milli Kütüphane 06 Mil Yz FB 628.
Suûdü’l-Mevlevî. Gazeliyât. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler, Yer Numarası: 894.35-1.
Suûdü’l-Mevlevî. Külliyât-ı Dîvân-ı Avnî (Elyazması). Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar Bölümü, No: 4356.
Suûdü’l-Mevlevî. Sadâlarım (Nümûne-i Dîvân) (Elyazması), Fatih Millet Ktb., Ali Emirî Ef., Manzum, Nr. 526.
Suûdü’l-Mevlevî. Sadâlarım. Ankara Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 1821.
Suûdü’l-Mevlevî. Zâdegân (Dîvân-ı Suûdü’l-Mevlevî) (Elyazması), Torunu Hasan Adlî Yavsi Ebussuudoğlu’nda bulunan Dîvân, İstanbul.
Suûdü’l-Mevlevî. “Şeyhu’l-İslâm Ebu’s-Suûd Efendi Merhumun Terceme-i Hâli-I”. Beyânü’l-Hak (Dînî, Edebî,
Siyâsî, Fennî Haftalık Gazete) S. 43, 5 Ramazan 1327/ 7 Eylül 1325, s. 933.
Suûdü’l-Mevlevî. “Şeyhu’l-İslâm Ebu’s-Suûd Efendi Merhumun Terceme-i Hâli-II”. Beyânü’l-Hak. S. 44, 12 Muharrem 1327/ 11 Kânûn-i Sânî 1325, s. 943.
Suûdü’l-Mevlevî. Beyânü’l-Hak S. 76, 1 Ramazan 1328/ 23 Ağustos 1326, s. 1462.
Suûdü’l-Mevlevî. Beyânü’l-Hak. S. 138, 18 Zi’l-Hicce 1329/ 28 Teşrin-i Sânî 1327, s. 2471.
Suûdü’l-Mevlevî. “Aşk-nâme”, Beyânü’l-Hak. S. 76 (1 Ramazan 1328).
Suûdü’l-Mevlevî. “Tarih-i Kadim İçin Mersiye”. Beyânü’l-Hak S. 138, 18 Zi’l-Hicce 1329.
Suûdü’l-Mevlevî. Şair Mustafa Zekâi. İstanbul: C.H.P. Şehremini Halkevi Neştiyatı, Osmanbey Matbaası, 1941.
Şentürk, Atilla. Tahir'ül Mevlevi Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Nehir Yayınları, 1991.
Şevkânî. el-Fevâidü’l-Mecmua. Beyrut: y.y., 1987.
Tanpınar, Ahmed Hamdi. XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2. Baskı, 1956.
Top, Hüseyin. Mevlevî Usûl ve Âdâbı. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2001.
Tökel, Dursun Ali. Dîvân Şiirinde Mitolojik Unsurlar (Şahıslar Mitolojisi). Ankara: Akçağ Yayınları, 2000.
Turan, Lokman. Yenişehirli Avni Dîvânı'nın Tenkitli Metni, Tahlili ve Encümen-i Şuarâ'dan Batı Tesirinde Gelişen
Türk Edebiyatına Geçiş. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 1999.
Uludağ, Süleyman. Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2001.
Yavsı Ebüssüudoğlu, Süud, Şâir Mustafa Zekâi, C.H.P. İstanbul, Şehremini Halkevi Neştiyatı. İstanbul: Osmanbey Matbaası, 1941.
Yüksel, Gökçe Seren. Suûd Mehmed Yavsî Efendi Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ve Di-vanı'nın Tenkidli Metni. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Muğla, 2010.
Zerkeşî, Bedruddin Muhammed b. Abdullah. et-Tezkiretü fi’l-ehâdîsi’l-Müştehera. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986.
https://islamansiklopedisi.org.tr/suud-yavsi-ebussuudoglu (Erişim: 12.02.2022).
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Suûdü’l-Mevlevî: Hayatı, Eserleri ve Dîvânı (Zâdegân)
İndir
Yayın Bilgisi
-
Yayın TürüKitap
-
Yayım Tarihi19 Kasım 2021
-
Dizi
-
Dizi No.1
-
Kategori
-
OCLC number (23)1402568190
-
ISBN-10 (02)605-74416-8-3
-
ISBN-13 (15)978-605-74416-8-3
-
Proprietary (01)9
-
Publication date (01)19.11.2021
