Türkiye’nin İnsani Yardım Faaliyetleri ve Ekonomik Kazanımları İlişkisi

Azize Namdar

doi:10.55709/okuokutyayinlari.71

Özet

EN
TR

This paper seeks to answer the question of whether Turkey has made gains in its eco-nomic relations with countries to which it provides humanitarian aid. In order to reach the effects of direct state aid, bilateral official development assistance (ODA) is taken as a reference. In this context, the independent variable of the research is Tur-key’s bilateral ODA in 2021, and the dependent variable is the amount of economic gains (EG) obtained from the relevant ODA countries in 2022. With these variables, the research includes a cross-sectional time dimension and a model that envisages obtain-ing quantitative data in survey type and analyzing them with appropriate programs. The quantitative data obtained from official institutional documents were analyzed using the IBM SPSS v.29 program. Syria was excluded due to its military and political differentiation in the aid process, and the research universe includes 119 countries with 938.16 million USD. Sample selection was based on the countries that received the highest amount of ODA through purposive selection technique. In the random checks among the countries with less than 1 million USD aid, the amount was limited to 1 million USD since the EG data of the relevant countries - foreign trade, tourism income - could not be reached and statistical tests were applied for 36 countries. Al-truistic behavior, geopolitical interests and domestic policy interests are considered as the main drivers of humanitarian aid. The findings suggest that there is no signifi-cant increase in Turkey’s economic gains in terms of foreign trade and tourism reve-nues in return for increasing ODA. Moreover, although there is a positive relationship between the independent variable ODA amounts and the dependent variable economic gains, there is a low correlation well below the medium level. Contrary to the litera-ture, the results of the regression equation do not indicate that Turkey can achieve in-ternational economic gains as a result of its humanitarian aid, considering the sample limitation.

İnsani yardımlar ülkelere ticari kazanç sağlar mı? Türkiye’nin insani yardım sağladığı başlıca ülkelerle oluşması muhtemel etkileşimlerinin Türkiye için ekonomik kazanım-lar oluşturup oluşturmadığı bu makalenin problemini ve konusunu oluşturmaktadır. Bu çerçevede, Türkiye’nin insani yardım desteği etkileşimde bulunduğu ülkelerle eko-nomik kazanımlarında artışlara neden olmuştur denencesine yanıt aranmaktadır. Doğ-rudan devlet yardımlarının etkilerine ulaşabilmek üzere iki taraflı resmi kalkınma yar-dımları (RKY) referans alınmıştır. Bu bağlamda araştırmanın bağımsız değişkeni; 2021 yılı Türkiye’nin iki taraflı RKY miktarı, bağımlı değişkeni ise; ilgili RKY ülkelerinden elde edilen 2022 yılı ekonomik kazanımları (EK) miktarı olarak belirlenmiştir. Bu değiş-kenlerle araştırma kesitsel zaman boyutunda ve nicel verilerin tarama tipinde elde edi-lerek uygun programlarla analizini öngören bir model içermektedir. Resmi kurum bel-gelerinden elde edilen sayısal veriler IBM SPSS v.29 programı kullanılarak analiz edil-miştir. Suriye’nin yardım sürecinde askeri ve siyasi farklılaşması dikkate alınarak araş-tırma evreni 938,16 milyon USD ile 119 ülkeyi kapsamaktadır. Örneklem seçiminde amaçsal seçilim teknik ile en yüksek tutarda RKY gönderilen ülkeler temel alınmıştır. 1 milyon USD altı yardım yapılan ülkeler arasında yapılan rastgele kontrollerde ilgili ül-kelerin EK verilerine -dış ticaret, turizm geliri- ulaşılamadığından tutar 1 milyon USD ile sınırlandırılmıştır ve istatistiksel testler 36 ülke için uygulanmıştır. İnsani yardım-ların belli başlı nedenleri arasında özgecilik davranışı, jeopolitik çıkarlar ve iç politika çıkarları kabul edilmektedir. Bulgular sonucuyla anlaşılmaktadır ki Türkiye tarafından yapılan resmi kalkınma yardımlarının artırılması karşılığında dış ticaret ve turizm ge-lirlerinden oluşan ekonomik kazanımlarında kayda değer bir artışa rastlanılmamıştır. Ayrıca bağımsız değişken RKY miktarları ile bağımlı değişken ekonomik kazanımlar arasında pozitif yönlü bir ilişki olmakla birlikte orta düzeyin çok altında düşük bir ilişkisellik görünmektedir. Regresyon eşitliği sonucu alan yazının tersine Türkiye’nin insani yardımları sonucu uluslararası ekonomik kazanımlar elde edebileceğine işaret etmemektedir.

The Relationship Between Türkiye's Humanitarian Aid Activities and Economic Gains