Perspective on Humanitarian Aid in the Ottoman Empire: The Duâgûyân Institution

Osmanlı Devleti’nde İnsanî Yardımın Bir Yönü: Duâgûyân

Yazarlar

This study aims to understand the role of needy individuals, particularly among members of the duâgûy group that became institutionalized in the Ottoman Empire from the 16th century onwards, within the humanitarian aid practices of the state and society. It is known that individuals receiving social aid from the treasury and foundations in the Ottoman Empire included people with various social disadvantages, and that aid provided by the state was systematic and controlled. The target group of these humanitarian aid practices consisted of the sick, disabled, needy, students, retirees, poor, widows, and orphans—groups also represented among the members of the duâgûyân group, who received salaries despite holding no official duties. Eight percent of all duâgûy posts, allocated to those considered entitled for various reasons, were reserved for such needy individuals. While duâgûy positions granted for humanitarian purposes were permanent, the individuals assigned to these positions varied depending on the circumstances of the period. For instance, when a recipient’s deprivation ended or they acquired another source of income, the position would be assigned to another needy individual. This study argues that, within the framework of the humanitarian aid policies of the period, the state and benefactors made humanitarian aid sustainable by providing regular salaries to disadvantaged individuals in Ottoman society. Additionally, it emphasizes that these practices aimed to reduce social inequality and protect human dignity. The study highlights the historical dimension of the humanitarian aid understanding of the state and benefactors within the borders of the Ottoman Empire. It is anticipated that the findings of this study will contribute to further research in this field and in other disciplines.
Bu çalışma Osmanlı Devleti’nde özellikle XVI. yüzyıldan itibaren kadrolaşan duâgûy zümresi üyeleri arasında görülen ihtiyaç sahiplerinin, devletin ve toplumun insanî yardım uygulamalarındaki yerini anlamayı amaçlamaktadır. Osmanlı Devleti’nde hazine ve vakıflardan sosyal yardım alan bireyler arasında çeşitli toplumsal dezavantajlara sahip kimselerin bulunduğu; devlet eliyle yapılan yardımların sistematik ve kontrollü bir şekilde yürütüldüğü bilinmektedir. Herhangi bir resmî görevi olmadığı halde maaş alan duâgûyân zümresinin de üyeleri arasında görülen hasta, sakat, muhtaç, öğrenci, emekli, fukara, dul ve yetimler insanî yardım uygulamalarının hedef kitlesini oluşturmuştur. Çeşitli sebeplerle hak sahibi olarak değerlendirilenlere tahsis edilen tüm duâgûy kadrolarının yüzde 8’i ihtiyaç sahibi bu kimselere ayrılmıştır. İnsanî yardım amacıyla verilen duâgûyluk kadroları sürekli olmakla birlikte, bu kadrolara atanan ihtiyaç sahipleri dönemin şartlarına göre değişiklik göstermiştir. Örneğin ihtiyaç sahibinin mağduriyetinin sona ermesi veya başka bir gelir elde etmesi durumunda duâgûyluk kadrosuna başka bir ihtiyaç sahibi atanmıştır. Çalışma, dönemin insanî yardım politikaları kapsamında devletin ve hayır sahiplerinin; Osmanlı toplumundaki dezavantajlı bireylere sürekli maaş sağlayarak insanî yardımı sürdürülebilir hale getirdiğini savunmaktadır. Ayrıca insanî yardım uygulamalarının toplumsal eşitsizliği gidermeyi ve insan onurunu korumayı hedeflediğini vurgulamaktadır. Çalışma, devletin ve hayır sahiplerinin devlet sınırları içerisindeki insanî yardım anlayışının tarihî yönünü ele alması bakımından önem taşımaktadır. Elde edilen verilerin, bu alanda ve diğer disiplinlerde yapılacak araştırmalara katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

Osmanlı Devleti’nde İnsanî Yardımın Bir Yönü: Duâgûyân

İndir

Yayın Bilgisi

Şenlik, Songül. “Osmanlı Devleti’nde İnsanî Yardımın Bir Yönü: Duâgûyân”. Teoride Ve Pratikte İnsani Yardım: 1. ed. İbrahim Demir et al. - critical ed . 10/106-113. Sempozyum Kitapları. Ankara: Oku Okut Yayınları, 2025. https://doi.org/10.55709/okuokutyayinlari.397