Ebû Hanîfe’nin İmân Tanımının Eleştirisi

Yazarlar

  • Doç. Dr. İlhami Güler
    Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara, Türkiye image/svg+xml
Ebû Hanîfe imânı, tasdik, marifet, yakîn, ikrâr ve islâm olarak tanımlar. Bunların hepsi birbirlerinden farklı lafızlar olmalarına rağmen, manaları birdir ve müradiftir. İman, Allah’a, Resûlüne ve onun Allah’tan getirdiği her şeye (Kur’ân’a), detayına girmeksizin bütün olarak kesin inanmaktır. Sıradan mü’minlerin imanı ile meleklerin ve peygamberlerin imanı aynı derecededir ve eşittir. İman artmaz ve eksilmez. İma¬nın artması, ancak küfrün azalmasıyla; eksilmesi de küfrün artmasıyla olur. Melekle¬rin ve peygamberlerin sıradan insanlardan Allah’a daha fazla itaat etmeleri, onların üstün ve ayrı tabiatta yaratılmış olmalarından kaynaklanır. İman ayrıdır, amel ayrı¬dır. Mü’minler imanda eşittirler, fakat amelde birbirinden farklıdırlar. Büyük günah işleyen insanlar, mü’mindirler. Ahiret’te cezalandırılıp cezalandırılmayacakları ise, Allah’a kalmıştır. Bu görüşler, Mürcie’nin çoğunluğunun görüşleridir. Fakat, Mürcie’den Ebû Hüse¬yin es-Salihî, iman tanımına, “Allah”a saygıyla boyun eğme ve itaati (hudû), O’na karşı büyüklenmeyi terk etmeyi ve ona muhabbet duymayı da katmaktadır. Yine Mürcie’nin ileri gelenlerinden Ebû Şimr, Yunus ve Ğaylan, imana, saygıyla boyun eğme ve muhabbeti; Muhammed b. Şebib, hudû ve istikbar’ın terkedilmesini ekle¬mektedir. Hâricîler Mutezile ve Hadis Ehlinin, ameli imandan ayırmayan görüşlerine karşı¬lık olarak, genelde Mürcie’nin ve özelde Ebû Hanîfe’nin bu iki unsuru birbirinden ayırmaları doğrudur. Bu görüş, hem etimolojik, hem de Kur’ân’da semantik olarak savunulabilir. Fakat Ebû Hanîfe’nin iman tanımı, Kur’ân’ı göz önünde tutarsak, yanlıştır.

Ebû Hanîfe’nin İmân Tanımının Eleştirisi

İndir

Yayın Bilgisi

Güler, İlhami. “Ebû Hanîfe’nin İmân Tanımının Eleştirisi”. İmâm-ı Azam Ebû Hanîfe Ve Düşünce Sistemi. ed. İbrahim Hatiboğlu - critical ed . 7/595-601. Sempozyum Kitapları. Ankara: Oku Okut Yayınları, 2025. https://doi.org/10.55709/okuokutyayinlari.373