Tarihsel süreçte hukuk, doğasında içkin bulunan dinamizm ve devingenliğe pa¬ralel biçimde bir oluş ve evrilme süreci içerisinde var olagelmiştir. Bir anlamda “bu¬günün hukuku, geçmişin hukukundan geleceğin hukukuna bir geçişi” temsil eder. Bu dinamik yapının temelinde, hukukun toplumsal yaşam ile olan varoluşsal ilişkisi yer almaktadır. İşlevselliği açısından, toplumsal yaşamı düzenlemeyi amaçlayan bir normlar bütünü olması yönüyle hukuk, sosyal değişim olgusunun bir gereği olarak tanımlanması konusunda farklı yaklaşımların doğmasına zemin hazırlamıştır. Kant’ın ifadesiyle “hukukçular hâlâ hukukun tanımını aramaktadırlar”. Ancak hukuk kav¬ramı, “adalet, düzen, ve sosyal gereksinimlerin karşılanması” işlevlerini içerir biçimde “adalete yönelmiş bir toplumsal yaşam düzeni” olarak tanımlanabilir. Hukukun tanımlanması, kökeninin ve işlevinin belirlenmesine ilişikin yürütülen zihinsel çabalar, insanlık için ortak bir kültürel zemin oluşturmaktadır. Hukukun kökenine ilişkin farklı kuramsal yaklaşımlar var olmakla birlikte, temelde toplumsal yaşamı düzenleme amacı noktasındaki işlevsel birliktelik, hukuk kavramının tanım-lanması ve kökeninin belirlenmesi çabalarının ortak bir alanda yürütülmesine imkân tanımıştır. Tarihsel ve modern hukuk sistemlerinin tümünde -seküler ya da dinsel nitelikli olsun- köken sorunsalı kadîm bir tartışma alanı olarak varlık kazanmıştır. Nitekim hukuk kavramına herhangi bir niteleme ya da aidiyet ifadesi eklemeksizin kaleme aldığımız tebliğimizin konu başlığı da, bu anlayışı yansıtır niteliktedir. Diğer hukuk sistemleri ile olan bu işlevsel ortaklık, benzer sorunlar düzeneğinin, Müslü-manların kendi tarihsel dönemlerinde ürettikleri hukuk kültürü için de geçerli oldu-ğunu ifade etmemize olanak sağlamaktadır. Bu bağlamda farklı kuramsal yaklaşımlar ortaya çıkmakla birlikte bunların belirli ortak nitelikleri temelinde sınıflandırılması mümkündür. Bu kadîm sorunsal, toplumsal yaşamın bir gerekliliği olarak insanlık tarihinde var olan hukuk kavramı ile birlikte ortaya çıkmıştır. Zira, toplumsal ilişkileri düzenleyecek olan hukuk kurallarının, meşrûiyeti ve bağlayıcılığı hukukun kökenine ilişkin öne sürülen kuramlarla yanıtlanmaya çalışılmıştır. Bir anlamda hukukun kö-kenine ilişkin bu kuramlar, hukukun ontolojik ve epistemolojik düzlemde temellendi-rilmesi çabalarıdır.