Medeniyet kavramı, farklı disiplinlerce ele alınmış ve tartışılmış olmasına rağmen, sınırları net olarak ortaya konmuş bir kavram değildir. Bir kısım düşünür için ütopya niteliğinde iken, başka bir düşünür için anti ütopya bir özellik ifade edebilmektedir. Medeniyet, kendisini farklı sınıflamalar ile ortaya koyabilmektedir. Bir sınıflama olarak kıta medeniyeti şeklinde; Afrika medeniyeti, Avrupa medeniyeti; bir başka sınıflama da ise millet veya ulus kökenli olarak gruplandırılmıştır. Kültürden farklı özelliklerde olan medeniyet, daha şemsiye bir kavram olarak literatürde yerini almıştır. Her iki kavramda iç içe olmakla beraber bireyin yaşantısında önemli bir yere tekabül etmekte ve onun yaşantısına yön verme niteliği göstermektedir (Okumuş, 2016). Düşünceyi şekillendiren medeniyet ve kültürün izdüşümleri, Aliya’nın dünyasında bir kez daha kendini göstermektedir. Yaşantısı ve okuma birikimleriyle ortaya koyduğu bu izdüşümleri kendine has üslubuyla zenginleştirerek kavramlarına yansıtan Aliya, kendi sistemi içerisinde önemli bir yere sahip olan medeniyet tasavvurunu “alet ve kült” dikotomisi ile ele almıştır (İzzetbegoviç, 2022). Bu dualitede, medeniyet; modern insanın doğa üzerinde hükmettiği, ruhtan uzak olan cenahı temsil etmektedir. Kült ise, doğrudan insana, insani olma yönüne tekabül etmektedir. Bu dikotomi anlayışı pek çok düşüncesine sirayet etmiş ve düşünce sistemlerini şekillendirmede önemli bir faktör olarak yerini almıştır. Dökümantasyon tekniği ile ele alınan çalışmada, İzetbegoviç’in “medeniyet” kavramı ile sınırlı tutulmuş ve söz konusu kavramın ilişkili olduğu diğer kavramlarla olan bağı açıklanmaya çalışılmıştır. Söz konusu çalışma ile gerek kavramsal düzeyde gerekse kavramın alakalı bulunduğu bir örüntü meydana getirilmeye ve bu doğrultuda işlenmeye gayret edilmiştir.