Worship Procrastination: The Relationship Between Religious Attitudes and Procrastinatory Behavior
İbadet Erteleme: Dinî Tutum ve Erteleme İlişkisi
One of the aims of this study is to develop a scale of procrastination in worship for adults that is suitable to Turkey’s religious and cultural structure. The second aim of the research is to analyze the relationship between procrastination in worship, religious attitude and overall procrastination, both with various demographic variables and with each other. It is envisaged that the scale developed for procrastination in worship behaviour will make a significant contribution to the analysis of religious behaviour, which is one of the crucial subjects of the psychology of religion. In addition, it will be possible to analyse individuals' procrastination in worship and many different attitudes and behaviours by using this scale. The relational scanning method, a scanning model, was used in the study. At the scale development stage, firstly the literature review was made and an in-depth review was conducted with 15 persons. A pool of concepts was created with the data obtained, and a 49-item draft scale was developed using it. Different experts were consulted to ensure the draft scale’s content validity and writing and measurement suitability. Expert opinions resulted in the exclusion of 19 items from the scale, the addition of four items to the scale, and the revision of some items for measurement and evaluation, punctuation, and grammar mistakes. The scale was narrowed down to 34 items after these steps and was conducted with a small sample group reflecting the research universe to test its understandability and identify completion time. Before applying the scale to the sample group, permission of the Kırıkkale University, Social Sciences and Humanities Research Ethics Committee was taken through application. The first practice was made between 24.04.2023 and 11.05.2023, and it was identified that 400 persons with different demographic characteristics properly filled out the scale. The findings were analysed with the Jamovi programme. The value of distinctiveness was identified at the 0.40 level. As a result of the analyses, items that did not show the desired level of distinctiveness, whose factor loading was close to more than one factor, or that were the only ones below a factor were removed. The result was a 14-item scale with two factors. It was revealed that these two factors explained 52.6% of the total variance. Then, the scale was re-conducted with a different sample group out of the same universe for confirmatory factor analysis. In the analyses made on 399 scales accepted as valid in this practice, it was seen that the data were suitable for confirmatory factor analysis. The results of the confirmatory factor analysis supported the findings of the exploratory factor analysis. In the reliability analysis performed after the confirmatory factor analysis, Cronbach's alpha value of the scale was found to be 0.902. The final scale of procrastination in worship with two dimensions, namely the making excuse (8 items) and the negligence (6 items), is valid and reliable and has a strong theoretical background. After the scale development was completed, the relationship between procrastination in worship, religious attitude, and overall procrastination was analysed. For this purpose, the data were analysed through the SPSS 23.0 package program and interpreted by the researcher. According to the results of the analysis, a positive relationship was found between procrastination in worship and overall procrastination and a negative relationship between procrastination in worship and religious attitudes. It has been revealed that single individuals have higher averages than married ones, 18 to 24-year-olds than other age groups, and civil servants than students in terms of overall procrastination. Considering sub-dimensions, it has been determined that women have higher averages than men in the cognition sub-dimension of religious attitude, women have higher averages than men in the effective use of time sub-dimension of overall procrastination, and those living in metropolises have higher averages than those living in districts and villages in the negligence sub-dimension of procrastination in worship.
Bu çalışmanın amaçlarından biri, yetişkinler için Türkiye’nin dinî kültürel yapısına uygun bir ibadet erteleme ölçeği geliştirmektir. İbadet erteleme, dinî tutum ve genel ertelemenin hem birbirleriyle hem de çeşitli demografik değişkenlerle ilişkisinin incelenmesi de araştırmanın ikinci amacını oluşturmaktadır. İbadet erteleme davranışı konusunda geliştirilen ölçeğin, din psikolojisinin önemli konularından olan dinî davranışların incelenmesine önemli bir katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Ayrıca bu ölçek kullanılarak bireylerin ibadet ertelemeleri ile farklı birçok tutum ve davranışın incelenmesi de mümkün olacaktır. Çalışmada tarama modelleri arasında yer alan ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Ölçek geliştirme aşamasında öncelikle konuyla ilgili literatür taranmış ve 15 kişiyle derinlemesine mülakat yapılmıştır. Elde edilen bu verilerle bir kavram havuzu oluşturulmuş; kavram havuzundan yararlanılarak 49 maddelik taslak ölçek geliştirilmiştir. Taslak ölçeğin kapsam geçerliliğini; yazım ve ölçme açısından uygunluğunu değerlendirmeleri için çeşitli uzmanların görüşlerine başvurulmuştur. Uzman görüşleri çerçevesinde; 19 madde ölçekten çıkarılmış, 4 madde ölçeğe eklenmiş, ölçme değerlendirme, imla ve dilbilgisi açısından bazı maddeler revize edilmiştir. Bu işlemler sonucunda 34 maddeye düşen ölçek, evreni yansıtacak küçük bir örneklem grubuna anlaşılabilirlik ve doldurma süresinin tespiti amacıyla uygulanmıştır. Ölçeğin örneklem grubuna uygulanmasından önce Kırıkkale Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kuruluna başvurularak onay alınmıştır. İlk uygulama 24.04.2023 ile 11.05.2023 arasında gerçekleştirilmiş ve ölçeği farklı demografik özelliklere sahip 400 kişinin uygun şekilde doldurduğu tespit edilmiştir. Elde edilen veriler üzerinde Jamovi programı ile analiz edilmiştir. Ayırt edicilik değeri 0,40 olarak belirlenmiştir. Analizler sonucunda istenen ayırt ediciliğe sahip olmayan, birden fazla faktöre yakın oranda yük veren veya bir faktörün altında tek kalan maddeler çıkarılmıştır. Böylece 2 faktörlü 14 maddeden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Bu iki faktörün, toplam varyansın %52,6’sını açıkladığı ortaya çıkmıştır. Daha sonra ölçek; doğrulayıcı faktör analizi için aynı evrenden alınan farklı bir örnekleme tekrar uygulanmıştır. Bu uygulamada geçerli kabul edilen 399 ölçek üzerinden yapılan analizlerde verilerin doğrulayıcı faktör analizi için uygun olduğu görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizinden elde edilen sonuçlar, açımlayıcı faktör analizinin bulgularını desteklemiştir. Doğrulayıcı faktör analizinden sonra gerçekleştirilen güvenirlik analizinde ölçeğin Cronbach’s alfa değerinin 0,902 olduğu görülmüştür. Sonuç olarak mazeret bulma (8 madde) ve umursamama (6 madde) adı verilen iki boyuta sahip, geçerli, güvenilir ve kuramsal temeli güçlü bir ibadet erteleme ölçeği elde edilmiştir. Ölçek geliştirme tamamlandıktan sonra ibadet erteleme ile dinî tutum ve genel erteleme ilişkisine bakılmıştır. Bu amaçla, elde edilen veriler SPSS 23,0 paket programıyla incelenmiş ve araştırmacı tarafından yorumlanmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre ibadet erteleme ile genel erteleme arasında pozitif, dinî tutum arasında negatif bir ilişki bulunmuştur. Genel ertelemede bekârların evlilerden, 18-24 yaş arasındakilerin diğer yaş aralığındakilerden, kamu çalışanlarının öğrencilerden daha yüksek ortalamalara sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Alt boyutlar açısından; dinî tutumun biliş alt boyutunda kadınların erkeklerden, genel ertelemenin zamanı etkin kullanma alt boyutunda kadınların erkeklerden, ibadet ertelemenin umursamama alt boyutunda büyükşehirde yaşayanların ilçe ve köyde yaşayanlardan daha yüksek ortalamaya sahip olduğu tespit edilmiştir.
Abanoz, S. (2020). “Türkiye’de Yapılan ‘Dinî Başa Çıkma’ Konulu Araştırmalar Hak-kında Bir Değerlendirme”. Eskiyeni, 40, 407-429. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.673386.
Abanoz, S. (2023). “Dinî Başa Çıkma: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”. Eskiyeni, 48, 201-222. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1226612.
Abanoz, S. ve Belen, F. Z. (2023). “İbadet Erteleme: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, 6(2), 514-540. https://doi.org/10.52637/kiid.1364489
Ackerman, D. S., ve Gross, B. L. (2005). “My Instructor Made Me Do It: Task Characteris-tics of Procrastination”. Journal of Marketing Education, 27(1), 4-13. https://doi.org/10.1177/0273475304273842
Açıkel, C. (2019). Kur’ân Ayetleri Işığında İbadet Vakitleri. (Yayınlanmamış Yüksek Li-sans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Akalın, Ş. H. vd. (2011). Türkçe Sözlük (11. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu.
Akça, E. D. (2019). Dindar İnsan Algısı Ölçeği Geliştirme Çalışması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Albayrak, E. (2015). Genel Erteleme Davranışı Olan ve Olmayan Bireylerin Yönetici İşlevler Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Albayrak, A., & Kurt, E. (2019). Türkiye’de Din Psikolojisi Tezlerinde Dindarlık Ölçek-leri: Bibliyografik Bir Araştırma (1997-2019). Bilimname, 2019(40), 137 172. https://doi.org/10.28949/bilimname.562024
Aliyev, S. (2005). İbadet Vakitleri Hakkında Hadisler ve Tahlili. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Allport, G. W. (1935). ““Attitudes. in: Murchison, C., Ed., Handbook of Social Psychology. Wor-cester MA: Clark University Press.
Altunışık, R., Coşkun, R., Yıldırım, E. ve Bayraktaroğlu, S. (2004). Sosyal Bilimlerde Araş-tırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (3. Baskı). Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Aronson, E., Wilson, T. D. ve Akert, M. R. (2012). Sosyal Psikoloji. çev. Orhan Gündüz. İs-tanbul: Kaknüs Yayınları.
Arslan, H. (2009). “Dinî Tutumların Oluşum, Gelişim ve Değişimi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (1), 77-96.
Aydoğan, D., ve Özbay, Y. (2012). “Explanation of Academic Procrastination from Self-Esteem, State Anxiety, Self-Efficacy”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 1-10. https://doi.org/10.14527/C2S3M1
Ayhan, H. (2019). Dini Tutumun Adalete Duyarlılık, Ahlaki Yüreklilik ve Psikolojik İyi Oluş Üze-rine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
Ayten, A. (Ed.) 2022). Din Bilimlerinde Nicel Yöntem. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
Ayyıldız, F. (2016). Ergenlerin Sahip Oldukları Değerler ile Akademik Erteleme ve Genel Erte-leme Düzeyleri Arasındaki Yordayıcı İlişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Te-zi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Balkıs, M. (2006). Öğretmen Adaylarının Davranışlarındaki Erteleme Eğiliminin, Düşünme ve Karar Verme Tarzları ile İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Balta, A. (2023). Belirsizliğe Tahammülsüzlük ve Bilişsel Esneklik ile Genel Erteleme ve Akademik Erteleme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İs-tanbul Kent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Bayyiğit, M. (1989). Üniversite Gençliğinin Dini İnanç Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araş-tırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilim-ler Enstitüsü, Bursa.
Baş, T. (2006). Anket Nasıl Hazırlanır Uygulanır Değerlendirilir (4. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Belen, F. Z., Gündüzöz, G. ve Erol, A. (2018). “Malezya Örnekliğinde Helal Ürüne Ortak Bir Disipliner Yaklaşım”. Kırıkkale İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 3(5), 141-168.
Berk, Ö. (2021). Online (Çevrimiçi) Satın Alma Davranışında Erteleme Eğilimi, Akış Deneyimi ve Risk Algısının Rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi İş-letme Enstitüsü, Sakarya.
Bilmen, Ö. N. (ty). Büyük İslâm İlmihâli. Ankara: Akçağ Yayınları.
Büyüköztürk, Ş. (2002). “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kul-lanımı”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
Cohen, R. J. ve Swerdlik, M. E. (2010). Psychologıcal Testıng And Assessment An Introduc-tion to Tests and Measurement. New York: McGraw Hill Higher Education.
Coşkun, M. K. ve Baltacı, A. (2023). “Dinî Eğilim Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları”. Din ve İnsan Dergisi. 3(5), 1-16.
Cüceloğlu, D. (2004). İnsan ve Davranışı (13. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Çakıcı, D. Ç. (2003). Lise ve Üniversite Öğrencilerinde Genel Erteleme ve Akademik Erteleme Davranışının İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniver-sitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çelik, P. (2023). Dini Tutum, Öz Düzenleme, Özgür İrade Ve Belirlenimcilik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sos-yal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Ya-yıncılık.
Çolak, R. B. (2019). Dinî Tutum, Davranışlar ve İslamofobi İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eski-şehir.
Dawson, C. (2015). Araştırma Yöntemlerine Giriş Araştırma Projesi Yürüten Tüm Araştır-macılar İçin Pratik Bir Kılavuz (çev. ed. Asım Arı). Konya: Eğitim Yayınevi.
Demir, Ö. (2017), “Erteleme Eğilimi ve Baş Etme Yolları Araştırmaları Bulgularının Dini Erteleme Açısından Yorumlanması”. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 747-780.
Deniz, S. (2021). Zaman Yönetimi Becerileri İle Erteleme Davranışı Arasındaki İlişkinin İnce-lenmesi: Elazığ Sağlık Kuruluşları Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Doğan, T., Kürüm, A. ve Kazak, M. (2014). “Kişilik Özelliklerinin Erteleme Davranışını Yordayıcılığı”. Başkent University Journal of Education. 1(1), 1-8.
Dutschmann, S. L. (1996). Procrastination As a Predictor of Job Performance. (Master The-sis). Air University Air Force Institute of Technology, Alabama.
Düzgüner, S. ve Sevinç, K. (2020). “Farklı Bölümlerde Okuyan Üniversite Öğrencile-rinde Özgecilik ve Dini Tutum İlişkisi”. Theosophia, 1, 53-69. https://ssrn.com/abstract=3784478
Effert, B. R. ve Ferrari, J. R. (1989). “Decisional Procrastination: Examining Persona-lity Correlates”. Journal of Social Behavior & Personality. 4, 150-156.
Erkuş, A. (1994). Psikoloji Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Doruk Yayınları.
Erkuş, A. (2012). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme Temel Kavramlar ve İşlemler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Ertürk, M. (2021). Pandemi Döneminde Üniversite Öğrencilerinin Erteleme Davranışlarının Yaşam Stilleri, İçsel Güdülenme Düzeyleri ve Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensti-tüsü, Ankara.
Ferrari, J. R. (1991). “Compulsive Procrastination: Some Self-Reported Characteristics”. Psychological Reports, 68(2), 455–458. https://doi.org/10.2466/PR0.68.2.455-458
Ferrari, J. R., Johnson, J. L. ve McCown, W. G. (1995). Procrastination and Task Avoidance: Theory, Research, and Treatment. New York: Plenum Press.
Ferrari, J. R. ve Beck B. L. (1998). “Affective Responses Before and After Fraudulent Excuses by Academic Procrastinators”. Education, 118(4), 529-537.
Field, A. (2009). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics (4. Baskı). London: Sage Publication.
Fidan, Ç. (2011). “Türkiye’de Geliştirilen Dindarlık Ölçekleri (1989-2015): Dindarlık Ölçme Çalışmaları Üzerine Değerlendirmeler”. Türk Din Psikolojisi Dergisi, 4, 101-118.
Genç, Y ve Durğun, A. (2018). “Sağlık Çalışanlarının Dini Tutum Düzeyleri”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(38), 253-281. https://doi.org/10.17335/sakaifd.430099
George, D. ve Mallery, P. (2019). IBM SPSS Statistics 26 Step by Step: a Simple Guide and Reference (16. Baskı). New York: Routledge.
Gökmen, R. ve Altaş, N. (2022). “Lise Öğrencilerinin Dini Tutum ve Davranışlarını Etkileyen Faktörler”. Talim: Journal of Education in Muslim Societies and Communi-ties, 6(1), 7-21.
http://dx.doi.org/10.37344/talim.2022.28
Gül, A. (2022). Yurt Dışındaki Türk Okullarında Öğrenim Gören Lise Öğrencilerinin Dini Tutum ve Ahlaki Değer Düzeyleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversi-tesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
Gülebağlan, C. (2003). Öğretmenlerin İşleri Son Ana Erteleme Eğilimlerinin, Mesleki Yeterlilik Algıları, Mesleki Deneyimleri ve Branşları Bakımından Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bi-limleri Enstitüsü, Ankara.
Güleçen, S., Cüro, E. ve Semerci, N. (2008). “Anadolu Öğretmen Lisesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 139-157.
Güner, D. (2008). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Sınıf ve Branş Öğretmenlerinin Erteleme Eğilimleri ve Kaygı Düzeyleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Hair, F. H., Anderson, R. E., Rabin, B. J. ve Black, W. C. (2009). Multivariate Data Analysis. Essex: Pearson Education Limited.
Harriott, J. ve Ferrari, J. R. (1996). “Prevalence of Procrastination Among Samples of Adults”. Psychological Reports, 78(2), 611-616. https://doi.org/10.2466/pr0.1996.78.2.611
Hellriegel, D., Slocum, J. W. ve Woodman, R. W. (1995). Organizational Behavior (7th Edition). Minneapolis: West Publishing.
Ho, R. (2014). Handbook of Univariate and Multivariate Data Analysis with IBM SPSS. Boca Raton: CRC Press.
Hökelekli, H. (2016). Din Psikolojisine Giriş (5. Baskı). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
İnanç, B. Y., Bilgin, M. ve Kılıç Atıcı, M. (2005). Gelişim Psikolojisi Çocuk ve Ergen Gelişimi (2. Baskı). Adana: Nobel Kitabevi.
İnceoğlu, M. (2010). Tutum Algı İletişim (5. Baskı). Ankara: Beykent Üniversitesi Yayın-ları.
Kabakulak, A. (2008). Kişilik Özelliklerinin Mesleki Tutum ve İş Doyumuna Etkisi: Turist Rehber-leri Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Kağan, M. (2010). Akılcı Duygusal Davranışsal Yaklaşıma Dayalı Akademik Erteleme Davranışını Önleme Programının Etkililiğinin Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve İnsanlar (8. Baskı). İstanbul: Evrim Yayınları.
Karaca, F. (2007). Dinî Gelişim Teorileri. İstanbul: DEM Yayıncılık.
Karakaya Özyer, K. (2021). “Ölçek Geliştirme ve Güvenirlik Analizleri: Jamovi Uygu-laması/Scale Development and Reliability Analysis: Jamovi Implementation”. Turkish Academic Research Review, 6(5), 1330-1384.
Karaman, H. (2006). İlmihal I İman ve İbadetler (10. Baskı). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Karaman, M. (2023). “Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizi: Kavramsal Bir Çalış-ma”. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1). 47-63. DOI: 10.29131/uiibd.1279602
Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi (10. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağı-tım.
Katar, M. (1998). “Dinlerde Günlük İbadet Uygulamaları”. Dinî Araştırmalar, 1(1), 59-75.
Kavas, E. (2013), "Dini Tutum - Stresle Başa Çıkma İlişkisi". Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 143-168.
Kaya, M. (1998). Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum. Samsun: Etüt Yayınları.
Kılıç, A. F. (2020). “Exploratory Factor Analysis with R Software”. Anadolu University Journal of Education Faculty (AUJEF), 4(3), 276-293.
Koca, F. (2013). İslam İbadet Esasları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Koca, N. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Dini Tutum, Romantizm ve Eş Seçim Tercihleri Ara-sındaki İlişkilerin İncelenmesi (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Kubbealtı Lugati. (2023). http://lugatim.com. (15.08.2023).
Kula, M. N. (2006). "Bedensel Engellilere Yönelik Tutumlar ile Dini Tutumlar Arasın-daki İlişki Üzerine Bir Araştırma". İslami Araştırmalar Din Psikolojisi Özel Sayısı, 19(3), 511–525.
Kur’ân-ı Kerîm Meâli (2009). çev. Halil Altuntaş – Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2009.
Kutsal Kitap: Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil) (2. Baskı). (2002). İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi – Yeni Yaşam Yayınları, 2. Basım, 2002.
Lay, C. H. (1986). “At Least My Research Article on Procrastination”. Journal of Research in Personality, 20(4), 474-495. http://dx.doi.org/10.1016/0092-6566(86)90127-3
Lay, C. H. ve Silverman, S. (1996). “Trait Procrastination, Anxiety, and Dilatory Beha-vior”. Personality and Individual Differences, 21(1), 61-67. https://doi.org/10.1016/0191-8869(96)00038-4
Malinowski, B. (1990). Büyü, Bilim ve Din. çev. Saadet Özkal. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Millî Eğitim Bakanlığı, (MEB). (2023). Askerlikle İlgili Sıkça Sorulan Sorular. https://varsova.meb.gov.tr/www/askerlikle-ilgili-sikca-sorulan-sorular/icerik/18#:~:text= 16., ise-niz%20SEVK%20TEH%C4%B0R%20UZATIMI%20yap%C4%B1lacak. (15.08.2023).
Meyers, L. S., Gamst, G. C. ve Guarino, A. J. (2016). Applied Multivarite Research Design and Interpretation (3. Baskı). New York: Sage Publications.
Milgram, N., Mey-Tal, G. ve Levison, Y. (1998) “Procrastination, Generalized or Speci-fic, in College Students and Their Parents”. Personality and Individual Differen-ces, 25(1), 297-316. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(98)00044-0.
Milgram, N. ve Tenne, R. (2000). “Personality Correlates of Decisional and Task Avoi-dant Procrastination”. European Journal of Personality, 14(2), 141–156.
https://doi.org/10.1002/(sici)1099- 0984(200003/04) 14:23.0.co;2-v
Myers, D. G. (2015). Sosyal Psikoloji (10. Baskı). çev. ed. Serap Akfırat, İstanbul: Nobel Yayınları.
Nevevî, M. (2013). Riyâzü’s-Sâlihîn -Metin ve Çeviri-. çev. M. Emin Özafşar ve Bünyamin Erul. 1. Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Ocak, G. ve Bulut, R. (2015). “Akademik Erteleme Davranışı Ölçeği: Geçerlilik ve Gü-venirlilik Çalışması”. International Journal of Social Sciences and Education Rese-arch, 1(2), 709-726. https://doi.org/10.24289/ijsser.106455
Ok, Ü. (2011). “Dini Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlik Çalışması”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 528-549.
Orcan, F. (Ed.) (2022). Sosyal Bilimlerde İstatistik: Excel ve SPSP Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
Öğüt, S. (1994). Ef‘âl-i Mükellefîn. içinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (10/452.) Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Özberk, E. H. ve Türk Kurtça, T. (2021). “Profiles of Academic Procrastination in Hig-her Education: A Cross-Cultural Study Using Latent Profile Analysis”. Internati-onal Journal of Psychology and Educational Studies, 8(3), 150-160. https://doi.org/10.52380/ijpes.2021.8.3.465
Özdemir, O. S. (2012). İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Genel Erteleme Davranışı Eğilimleri ile Düşünme Stillerinin Analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Özcan, Ş. (2016). “İnsana Verilen Değer Ekseninde Çeşitli Dinlerde İnsan: Dinler Tarihi Açısından Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. Dini Araştırmalar, 19(48), 203-224. https://doi.org/10.15745/da.08063
Özdamar, K. (2016). Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi IBM SPSS, IBM AMOS ve MINITAB Uygulamalı. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
Özkalp, E. (2002). Davranış Bilimlerine Giriş (3. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
Peker, H. (1993). Din Psikolojisi. Samsun: Sönmez Matbaa ve Yayınevi.
Pychyl, T. A. (2022). Prokrastineyşın Başlanıp Bitirilmesi Gereken İşleri İnatla Erteleme Savsaklama ve Oturup Çalışmak Yerine Ivır Zıvır Şeylerle Oyalanma Alışkanlığı ile Mücadele Kılavuzu (12. Baskı). çev. Onur Öztürk. İstanbul: Metropolis Yayıncılık.
Rothblum, E. D., Solomon, L. J. ve Murakami, J. (1986). Affective, cognitive, and behavi-oral differences between high and low procrastinators. Journal of Counseling Psychology, 33(4), 387–394. https://doi.org/10.1037/0022-0167.33.4.387
Sarıçam, H. ve Güven, M. (2012), “Özgüven ve Dinî Tutum”. International Journal of Social Science Volume, 5(7), 573-586.
Sari, H. D. (2021). Bireylerin Peygamber Tasavvurlarıyla Dini Tutumları Arasındaki İlişki Üze-rine Bir Araştırma (Bursa Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Schermerhorn, J. R., Osborn, R. N., Uhl-Bien, M. ve Hunt, J. G. (2002). Organizational Behavior (7. Edition). New York: Wiley and Sons Inc.
Solomon, L. J. ve Rothblum, E. D. (1984). “Academic Procrastination: Frequency and Cognitive-Behavioral Correlates”. Journal of Counseling Psychology, 31(4), 503-509.https://doi.org/10.1037/0022-0167.31.4.503
Söylemez, E. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Genel Erteleme ve Akademik Erteleme Davranışı ile Savunma Mekanizmaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Steel, P. (2007). “The Nature of Procrastination: A Meta-Analytic and Theoretical Review of Quintessential Self-Regulatory Failure”. Psychological Bulletin, 133(1), 65–94. https://doi.org/10.1037/0033-2909.133.1.65
Şahin, M. (2018). Okul Yöneticilerinde Genel Erteleme Davranışının Mükemmeliyetçilik Düzeyle-ri ve Kişilik Özellikleri ile İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
Şengül Avşar, A. (Ed.) (2021). Jamovi ile Kolay İstatistik. Ankara: Nobel Akademik Ya-yıncılık, 2021.
Şengül, F. N. (2021). Gençlerde Dini Tutum ve Hedonizm. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şentürk L. ve Yazıcı, S. (2012). İslam İlmihali (19. Baskı). Ankara: Diyanet İşleri Başkan-lığı Yayınları.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
Tevrat. (2017). Ankara: Yason Yayınları.
Türkmen, K. ve Yıldız, M. (2019). “A Study of Multidimensional Submissiveness Scale”. Dini Araştırmalar, 22(56), 285-306. DOI: 10.15745/da.630673
Uzun, B. ve Demir, A. (2015). “Erteleme: Türleri, Bileşenleri, Demografik Etkenler ve Kültürel Farklılıklar”. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 106-121. https://doi.org/10.12984/eed.09571
Üstündağ, N. (2001). Müfredat Laboratuvar Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenle-rin Bilgisayar Tutumları İle Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitü-sü, İstanbul.
Yaşaroğlu, M. K. (2012). Vakit. içinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt. 42, ss. 488-491). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Yeşilyaprak, B. (Ed.) (2007). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi (6. Baskı). Ankara: PegemA Ya-yıncılık.
Yılmaz, M. Ş. (2023). Kronik Hastalığı Olan Kişilerde Erteleme Davranışı Varlığının Tedavi Uyu-mu Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. (Tıpta Uzmanlık Tezi). Sağlık Bilimleri Üniversitesi Şişli Hamidiye Etfal Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi, İs-tanbul.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK) (2022). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (30.10.2022).
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
İbadet Erteleme: Dinî Tutum ve Erteleme İlişkisi
İndir
Yayın Bilgisi
-
Yayın TürüKitap
-
Yayım Tarihi5 Haziran 2025
-
Dizi
-
Dizi No.1
-
Kategori
-
ISBN-10 (02)625-95679-3-8
-
ISBN-13 (15)978-625-95679-3-8
-
Proprietary (01)42
-
Publication date (01)05.06.2025
