Arnavutların Anadolu’ya Göçü: Bursa Arnavutları Örneği

Authors

  • Enes Idrız
    Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni, Türkiye image/svg+xml
Göç olgusu insanların toplu bir şekilde yaşam sürmeye başladığı en eski çağlardan itibaren toplumların gündeminde olan bir davranış biçimi olduğu söylenebilir. Göçlerin farklı dönemlerde değişik formlarda ve motivasyonlarla ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Göç kavramı üzerinde değişik sosyolojik tanımlar ve formülasyonlar söz konusudur. Biz burada en yalın hali ile kişilerin veya toplulukların yaşadıkları diyarlardan belli bir süreliğine veya dönmemek üzere ayrılmalarını kastetmekteyiz. Burada değineceğimiz Arnavut milleti için bu iki davranış biçimi hem geçmişte hem de günümüzde söz konusudur. Genel olarak göçleri tetikleyen dinamizm, siyasi, ekonomik, dini ve sosyal karaktere sahiptir. Tabiî olarak bireysel farklı etkenlerden de söz etmek mümkündür. Arnavut toplumunun göç meselesi günümüz Balkan Coğrafyasında yaşanan pek çok siyasi tartışmanın sebebi olarak karşımıza çıkar. Hatta Yugoslavya’nın dağılmasından sonra müstakil olarak ortaya çıkan başta Sırbistan, Makedonya, Kosova gibi devletlerin geçmişten akseden sorunların da altında göç olgusu yatmaktadır diyebiliriz. Arnavutların Balkanlar’daki varlığı milattan öncesine dayanmaktadır, dolayısıyla onlar bu topraklarda yaşayan en kadim millet olarak kabul edilir. Balkan savaşlarından sonra kurulan Arnavutluk devleti, Arnavutların ana vatanı olarak kabul edilmektedir. Fakat siyasi olarak çizilen bu sınırlar Arnavutların Balkanlardaki doğal sınırlarını yansıtmamaktadır. Arnavutlar, bugün Arnavutluk, Kosova, Makedonya, Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan’da yoğun bir nüfusa sahiptir. Osmanlının balkanlardan çekilmesinden sonra özellikle Sırp ve diğer toplulukların Arnavutlar üzerindeki baskıları ve katliamları dramatik sonuçlar doğurmuş, özellikle zorla göç ettirme politikaları ile Balkanların demografik yapısı şekillendirilmeye çalışılmıştır. Gerek iç göçler gerekse başta kardeş ülke Türkiye olmak üzere dış göçlere zorlanarak bunun büyük ölçüde gerçekleştirildiği de söylenebilir. Burada çarpıcı bir örnek olarak 1950’lerdeki zorla göçün altyapısını hazırlayan Ulusal Sorunlar Komitesi üyesi Vaso Çubriloviç’in 1944’te YKP’nin (Yugoslavya Komünist Partisi) Merkez Komitesi’ne sunduğu, “Yugoslavya’da Azınlıklar Sorunu” başlıklı raporu zikredebiliriz. Buna göre II. Dünya savaşının hemen ardından oluşan ortamın, Yugoslavya’da azınlık sorununun çözümü için kaçırılmaması gereken bir fırsat olduğunu ileri sürülmekte, nihai çözümün azınlık mensuplarının Ulusal Özgürlük Ordusu’na karşı faşist güçlerle işbirliğini bahane ederek göç ettirilmeleriyle sağlanacağını savunmaktadır. Çubriloviç’e göre, aydın ve zengin Arnavut kesimin tarihsel anavatan bildikleri Kosova ve Makedonya’da kalmaları gelecekte ciddi sorunlara yol açabilme riskini taşımaktaydı.

Arnavutların Anadolu’ya Göçü: Bursa Arnavutları Örneği

Downloads

Publication Information

Idrız, Enes. “Arnavutların Anadolu’ya Göçü: Bursa Arnavutları Örneği”. From History to the Present: The People of Bursa. ed. Cagfer Karadas - critical ed . 11/163-167. Symposium Books. Ankara: Oku Okut Press, 2025. https://doi.org/10.55709/okuokutyayinlari.461