Sadece fıkıh değil genel hukuk tarihinin de en büyük simalarından biri olan Ebû Hanîfe, bilge hukukçuluğu yanında, siyasî gelişmeler karşısında tavır alan ve taraf olan bir kimliğe de sahiptir. 70 yılı bulan ömrünü, İslâm tarihinin en ünlü ve en be¬lirleyici olan iki hanedan yönetimi altında geçiren bu büyük hukukçu, tefakkuh çaba¬sını yani akademik eylemlerini, Emevî ve Abbâsî yönetimlerinin hukuk dışı uygula¬malarına karşı verdiği siyasî mücadele/mücahede eylemi ile taçlandırmıştır. Bu tebliğde, onun genel siyasî tavrını ve bunu belirleyen muhtemel etkenleri ya¬kın plâna almaya çalışacağız. Abdülmelik b. Mervân’dan itibaren Emevî halifelerinin ve ilk iki Abbâsî halifesi¬nin yönetimlerine şahit olan Ebû Hanîfe’nin siyasî tavrını belirleyen ana sebep, bu idarelerin totaliter uygulamaları ve özellikle Ehl-i beyt karşıtı tutumları olmuştur. O, bir yandan seslendirdiği görüşleriyle ve yazdığı rivayet edilen kimi kitaplarıyla, diğer taraftan yakın öğrencilerine yaptığı uyarılarla ve siyasî merkezin resmî görevlendirme taleplerini sürekli reddetmekle, bütün bunların ötesinde merkezî otoriteye karşı ayaklanan Ehl-i beyt muhalefetine ilmî, maddî ve lojistik destek vermekle muhalefet tavrını açıkça sergilemiştir. Kendisine, yönetimlerinin mahiyet ve meşrûiyeti hakkında ne düşündüğünü so¬ran Abbâsî halifesi Mansûr’a (ö. 158/775) verdiği şu cevap, onun siyasî tavrının açık bir göstergesidir: “Dini hakkında doğruyu arayan kimse kızmaz. Kendi kendine bir düşünsen, bizi çağırmaktaki gerçek amacının, bütün ümmete, bizim senin politi¬kalarına onay verdiğimizi reklam etmek olduğunu bilirsin. Hilafet, meşveret ve icma ile sabit olur. Oysa sen, saltanat yoluyla geldin. Vicdanında takva bilinci olan iki kişi bile seni onaylamaz.”