Bursa’da Gayrimüslimler

Yazarlar

  • Prof. Dr. Ali İhsan Karataş
    Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Bursa, Türkiye image/svg+xml
Bursa, Osmanlı tarihi boyunca çeşitli etnik ve farklı dine mensup toplulukların yaşadığı bir şehirdir. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan itibaren Bursa’da Müslümanlarla birlikte Rumlar, Yahudiler, Emeniler ve daha pek çok ırk ve dine mensup gayrimüslimler de şehrin sakinleri olmaya devam ettiler. Fetih öncesinde Bursa’nın sakinleri büyük ölçüde Rumlardan oluşmaktaydı. Fetihten sonra Rumlardan bir kısmı ayrılsa da diğer bir kısmı şehirde kaldılar. Fetih öncesinde Bursa’da az miktarda Yahudinin olduğu da söylenmektedir. Bursa’nın kuşatıldığı sırada şehri terk ettikleri ifade edilen Yahudilerin fetihten sonra Orhan Gazi’nin daveti üzerine tekrar Bursa’ya geldikleri, hatta bir müddet sonra çevre illerdeki dindaşlarını da davet ederek bir kısmının buraya yerleşmelerini sağladıkları belirtilir. Ermenilerin ise Çelebi Mehmed zamanında şehre getirildiği bilinmektedir. Kamil Kepecioğlu, Çelebi Sultan Mehmed’in Yeşil Camiî’ni yaptırdığı sırada değişik hizmetlerde istihdam edilmek üzere Kütahya’dan on hanelik bir Ermeni grubunu getirttiğini ve kendilerine Yeşil İmareti’nden yiyecek tahsis ederek mescidin civarına iskân ettiğini ifade etmektedir. Bursa’da Rum, Yahudi ve Ermenilerden başka farklı etnik ve dinî gruplara mensup insanlar da yaşamaktaydı. Özellikle köle ve cariye olarak şehre gelen yabancıların sayısı az değildi. Arşiv kayıtlarından hür veya kölelerden bir kısmı kendi dinlerini yaşayan bir kısmı da ihtida eden pek çok kişinin Macar, Arnavut, Çerkez, Rus, Habeş, Leh, Romen gibi farklı etnik kimliklerden olduğu anlaşılmaktadır. Buna, ticaret ve seyahat gibi vesilelerle Bursa’ya gelen ve geçici olarak burada kalan ya da şehre yerleşen gayrimüslimleri de eklemek mümkündür. Özellikle 19. yüzyıl sonlarına doğru yabancı okulların açılması ve misyonerlik faaliyetlerinin artması sebebiyle bu sayıda artış olmuştur.

Bursa’da Gayrimüslimler

İndir

Yayın Bilgisi

Karataş, Ali İhsan. “Bursa’da Gayrimüslimler”. Tarihten Bugüne Bursa İnsanı. ed. Cağfer Karadaş - critical ed . 11/129-131. Sempozyum Kitapları. Ankara: Oku Okut Yayınları, 2025. https://doi.org/10.55709/okuokutyayinlari.454